Żarowianie / Zarowianie - Lista strat w parafii Zdziarzec

Lista strat

Stanisław Cichoń, 2007-10-28;
Mirosław Wnuk, 2007-07-12;

Dzięki inicjatwie Andrzeja Przybyszewskiego powstaje "Lista strat, ofiary wojny - powiat mielecki". Lista ma obejmować wszystkie osoby związane z powiatem mieleckim (w obecnych granicach), które poległy lub zagineły w trakcie II wojny światowej.

Poniższa lista jest wyborem osób wymienionych w artukule Andrzeja Przybyszewskiego "Lista strat" w "Nadwisłoczu", nr 1 (14) 2007 r, pochodzących z parafii Zdziarzec lub które zgineły na jej terenie. Lista strat:

lp. 70. CYMBOR Antoni, s.Piotra, l.41, zginął 08.44 w Żarowce w czasie walk frontowych;
lp. 114. FRANKOWICZ Stanisław, l.40, zginął 08.44 w Żarowce w czasie walk frontowych;
lp. 115. FRANKOWICZ Stanisław, l.19, zginął 08.44 w Żarowce w czasie walk frontowych;
lp. 133. GIMPEL Bajla (matka Hirscha), zastrzelona w 06.43 w lesie żarowskim;
lp. 134. GIMPEL Hirsch, poch. żydowskie, zastrzelony wraz z rodziną w 06.43 w lesie żarowskim (w Kopieńcu wraz z 3 nieznanymi mężczyznami poch. żydowskiego przez "granatowego policjanta" z Radomyśla W. - Jana Pielacha(1));
lp. 135. GIMPEL Majka (żona Hirscha), zastrzelona w 06.43 w lesie żarowskim;
lp. 136. GIMPEL N (dziecko Majki i Hirscha), zastrzelone w 06.43 w lesie żarowskim;
lp. 189. JAGODA Jan, s.Franciszka, l.18, zginął 08.44 w Żarowce w czasie walk frontowych;
lp. 268. KRAWCZYK Edward, s.Andrzeja, l.16, zginął 08.44 w Żarowce w czasie walk frontowych;
lp. 293. KUŹMA Józef, l.40, zginął 08.44 w Żarowce w czasie walk frontowych;
lp. 323. MARKOWSKI Stanisław, l.18, zginął 08.44 w Żarowce w czasie walk frontowych;
lp. 366. MOTYKA Władysław, s.Jana, l.17, zginął 08.44 w Żarowce w czasie walk frontowych;
lp. 414. PRYGA Antoni, s.Piotra, l.18, zginął 08.44 w Żarowce w czasie walk frontowych;
lp. 414. PRYGA Fryderyk, s.Ludwika, l.18, zginął 08.44 w Żarowce w czasie walk frontowych;
lp. 418. PULAK Stanisław, s.Piotra, l.10, zginął 08.44 w Żarowce w czasie walk frontowych;
lp. 419. PUŁA Ludwik, s.Jóżefa, l.12, zginął 08.44 w Żarowce w czasie walk frontowych;
lp. 506. SZCZUREK Aleksander, s.Tomasza, l.22, zginął 08.44 w Żarowce w czasie walk frontowych;
lp. 507. SZCZUREK Florian, z Janowca, zastrzelony 29.03.44 w Janowcu za ukrywanie Żydów;
lp. 517. SZWARC Szyja, poch. żydowskiego, z Janowca, zastrzelony przez Niemców 29.03.44;
lp. 574. WOLAK Syanisław, s.Weroniki, z Dulczy Wielkiej, poległ w szeregach LWP;
lp. 610. NN, 2-letnie dziecko poch. żydowskiego, schwytane w obławie w Dulczy Wielkiej, zastrzelone w Radomyślu W. przez policjanta (po 07.42);
lp. 611. NN, poch. żydowskiego z Dębict, zastrzelony przez Niemców w Janowcu 29.03.44;
lp. 612. NN, żołnierz polski, poległ 08.09.39 w Żarówce;
lp. 613. NN, więzień obozu pracy w Żarówce, zastrzelony podczas próby ucieczki jesienią 44;

Księga zgonów niemieckiego obozu KL Auschwitz:

CICHOŃ Stanisław, ur. 1897-05-01 (Żarówka), zm. 1943-04-09
CZAPIGA Izydor, ur. 1870-05-14 (Żarówka), zm. 1943-03-16
GRONKOWSKI Ignacy, ur. 1896-01-30 (Żarówka), zm. 1943-02-27

Książka Aleksandra Kabary ("Zapalnik - Z walk AK i BCh"):

CICHOŃ Józef, lat 18, zginął k. Janowca w odwecie za atak grupy dywersyjnej AK na konwój wojsk niemieckich, w dniu 28 lipca 1944r.

Oprac. Haliny Giża (Historia Żarówki):

CICHOŃ Tadeusz s. Jana, lat 18, zginął w sierpniu 1944r. (wg relacji Włodzimierza Cichonia [78]).

Relacja Władysława Kużdżała (w zasobach www.zarowianie.republika.pl - Historia):

FRANKOWICZ Jan, zginął w sierpniu 1944r.
FRANKOWICZ Teresa z d. Motyka, zginęła w sierpniu 1944r.
NN mężczyzna (poch. żydowskiego), lat ok. 30, zastrzelony przez Jana Pielacha (komendanta policji z Radomyśla W.) podczas obławy w Żarówce (obok pos. 65), latem 1943r.
NN dziewczyna (poch. żydowskiego), lat 16, zastrzelona w okolicznościach j.w.

Relacja Władysławy Frankowicz:

FRANKOWICZ Mateusz, lat 74, zginął w 15 sierpnia 1944r. W sierpniu 1944 roku Niemcy nakazali wysiedlenie Żarówki z powodu zbliżającego się frontu walk z wojskami radzieckimi. Matusz nie chciał się przesiedlić z domu "pod krzakami". W dniu śmierci - 15 sierpnia 1944, siedział koło domu pod płotem. Nadleciał radziecki samolot i zrzucił bombę lotniczą, która wybuchła w pobliżu domu. Mateusz osunął się na ziemie nieżywy. Mateusz zginął prawdopodobnie od podmuchu wybuchu lub na skutek szoku - na zawał serca. Z powodu pośpiechu wynikającej z ewakuacją, Mateusz został pochowany w pobliżu zabudowań, a po wojnie jego grób został przeniesiony na cmentarz parafialny w Zdziarcu.

Relacja Aleksandra Puły s. Józefa, spisana przez Zygmunta Pułę s. Jana (nie publikowana):

KAWA Józefa c. Adama, lat 21, zginęła od wybuchu granatu "rozbrajanego" przez inną osobę w 1945r.
KUSTOSZ Władysław, lat 21, zginął od wybuchu miny w 3-im dniu po powrocie z robót przymusowych z Niemiec, w 1945r.
PALIGA Antoni, lat ok. 35, zraniony na Ługu w sierpniu 1944r serią z radzieckiego samolotu, został opatrzony przez rosyjskiego sanitariusza ale zginął w nieznanych okolicznościach jego zwęglone zwłoki znaleziono, po przejściu frontu, w spalonych zabudowaniach Markowskiego.
PRYGA Jan, ur. w 1922, podczas pracy przymusowej w Niemczech, został niesłusznie oskarżony o drobne przewinienie a następnie publicznie powieszony.
NN młody mężczyzna z Żarówki, podczas pracy przymusowej w Niemczech, został oskarżony o utrzymywanie kontaktów z miejscową dziewczyną i publicznie stracony.

Aleksander Puła (*1924) w swojej relacji uściśla czas i okoliczności śmierci osób wyszczególnionych w "Liście strat..." A. Przybyszewskiego:

Do lp. 70 Cymbor Antoni s. Piotra, lat 41. Zginął w 1945r od wybuchu rozbrajanego granatu.
Do lp. 114 Frankowicz Stanisław, lat 40. Wiosną 1945r wspólnie z Walentym Pułą załadowali obornik na wóz i wyjechali w pole. Powoził Walenty a Stanisław szedł pieszo miedzą. Wybuch nadepniętej miny zabił Frankowicza; Puła nie odniósł żadnych obrażeń.
Do lp. 115 Frankowicz Stanisław, lat 19. Podczas zbioru pozostawionych na polu buraków znalazł minę. Razem z nim był Cichoń Tadeusz s. Jana, lat 18 (oprac. H. Giza - nie ujęty na Liście Strat A. Przybyszewskiego). Podczas próby usunięcia miny - nastąpił wybuch; obaj zginęli. Było to w Wielki Piątek 1945r.
Do lp. 189 Jagoda Jan s. Franciszka, lat 18. Zginął na wiosnę 1945r po najechaniu wozem na minę.
Do lp. 268 Krawczyk Edward s. Andrzeja, lat 16. Zginął w styczniu 1945r w Dąbrowie Tarnowskiej zastrzelony przez niemieckiego wartownika.
Do lp. 293 Kuźma Józef, lat 40. "Oczyszczał" swoje pole z min wiosną 1945r, układając je w duże stosy. W pewnym momencie nastąpił wybuch - znaleziono jedynie fragment ręki.
Do lp. 323 Markowski Stanisław, lat 18. Zginął od wybuchu miny w 1945r.
Do lp. 366 Motyka Władysław s. Jana, lat 17. Zginął od wybuchu rozbrajanego pocisku w 1945r.
Do lp. 414 Pryga Antoni s. Piotra, lat 18. Zginął wraz z Motyką Władysławem. Wraz z Motyką i Prygą był jeszcze jeszcze trzeci chłopiec o nieustalonym nazwisku; także zginął. Tragedia rozegrała się w tzw. Cymborowych krzakach latem 1945r.
Do lp. 414a Pryga Fryderyk s. Ludwika, lat 18. Zginął na wiosnę 1945r po nadepnięciu na minę.
Do lp. 418 Pulak Stanisław s. Piotra, lat 10, zginął w sierpniu 1944r przed nadejściem Frontu. Lekkie samoloty rozpoznawcze AR tzw. kukurużniki nękały nocą pozycje niemieckie poprzez zrzucanie małych ładunków wybuchowych na zauważone cele. Pewnej nocy, w sąsiedniej chacie obok Pulaków, u Jana Kalemby (do płaczącego dziecka) zapalono lampę naftową. W tym momencie, z przelatującego samolotu wyrzucono granat, który wpadł do komina chaty Pulaka. Eksplozja rozerwała piec na którym spał 10-letni Stanisław. Był on jedyną śmiertelną ofiarą; kilka osób zostało rannych.
Do lp. 419 Puła Ludwik s. Józefa, lat 12. Zginął od wybuchu pocisku artyleryjskiego w dniu 24 sierpnia 1944r.
Do lp. 506 Szczurek Aleksander s. Tomasza, lat 22. Zginął w 1945r od wybuchu rozbrajanego granatu.

Według powyższego wykazu, łączna ilość śmiertelnych ofiar II Wojny Światowej wynosi 38 osób z Żarówki wraz z Podlesiem Żarowskim.

Niewiarygodne szczęście.

Niebezpieczne "pamiątki" pozostawione w ziemi przez obie strony, walczące od sierpnia 1944 do stycznia 1945 w walkach pozycyjnych na obszarze Żarówki, jeszcze przez wiele lat po wojnie zbierały swoje krwawe żniwo. Niesamowitą wręcz przygodę przeżyła Władysława Wróbel z d. Frankowicz latem 1947r, mieszkajaca na Podlesiu Żarowskim będącym do 1947r częścią Żarowki. 17-letnia wówczas dziewczyna pasła krowę na polu tzw. "Pod górą" w pobliżu szosy Tarnów - Radomyśl W.

W pewnej chwili zwierzę weszło na łąkę Szczurka z Żarówki. Podczas próby zawrócenia jej, krowa zaczęła uciekać. Podczas krótkiego pościgu nastąpił potworny wybuch. Pracujący w pobliżu na swoim polu Aleksander Dobosz obserwujący to zdarzenie był przekonany, że "to już po Władzi!". Dobiegając w to miejsce zobaczył po chwili wyczołgującą się ze sporej wielkości dziury w ziemi, zakrwawioną, ogłuszoną i zszokowaną Władysławę. Okazało się, że niemiecka mina przeciwczołgowa czekała cierpliwie na odpowiednio silny nacisk; nadepnięta racicą przedniej nogi ciężkiego zwierzęcia - wybuchła. Odłamki i energia wybuchu zmasakrowały i rozerwały na strzępy nieszczęsną krowę - sama pastuszka wyszła z opresji prawie bez szwanku, nie licząc kilku drobnych skaleczeń na ramieniu.

Zdarzenie zrelacjonował Zygmunt Puła, siostrzeniec cudownie ocalonej Władysławy. Kraków, październik 2006r.